Zyski z lat ubiegłych w spółce przekształconej
Polski Ład sprawił, że obecnie często dochodzi do przekształceń:
a) jednoosobowych przedsiębiorców w sp. z o.o.;
b) spółek cywilnych i jawnych w sp. z o.o.
W takich sytuacjach pojawia się wątpliwość co do opodatkowania zysków wypracowanych w jednoosobowej działalności lub w spółce cywilnej/jawnej. Rodzi się pytanie, czy wypłata tych zysków ze spółki z o.o. podlega (ponownemu) opodatkowaniu.
Stanowisko organów niekorzystne…
Najnowsza linia interpretacyjna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wydaje się jednolita. W jej świetle wszelkie wypłaty ze sp. z o.o. stanowią przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, tj. są opodatkowane – nawet, jeśli nie pochodzą z zysków sp. z o.o., a z opodatkowanych zysków jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki cywilnej/jawnej:
przez „dochód (przychód) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych” w rozumieniu tych przepisów należy rozumieć wszelkie przysporzenia, jakie powstają w następstwie posiadanych przez podatnika praw do udziału w zyskach osoby prawnej i które faktycznie zostały przez niego osiągnięte. Wobec powyższego, podstawą prawną uzyskania przychodu z tego źródła jest tytuł prawny do kapitału osoby prawnej, nie ma znaczenia, czy środki te pochodzą z zysków tej osoby prawnej.
Takie stanowisko zaprezentowano m.in. w interpretacjach indywidualnych z 5.08.2022 r. (0114-KDIP2-2.4011.448.2022.2.IN) oraz 22.07.2022 r. (0113-KDIPT2-3.4011.273.2022.2.GG).
Prowadzi to do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu – raz w działalności/spółce przekształcanej, a drugi raz przy wypłacie ze spółki przekształconej
…ale z furtkami
Pierwszym, oczywistym rozwiązaniem, aby uniknąć podwójnego opodatkowania zysków sprzed przekształcenia, jest wypłata zysków jeszcze przed przekształceniem w spółkę z o.o.
Drugim remedium jest „wycofanie” zysków osiągniętych przed przekształceniem bez wypłaty, dzięki czemu w spółce przekształconej pojawi się zobowiązanie wobec wspólnika, a nie zyski z lat ubiegłych. Należy tego dokonać już na etapie planowania przekształcenia. Jak uznano np. w interpretacji indywidualnej z 20.06.2022 r. (0113-KDIPT2-3.4011.144.2022.2.RR):
gdy decyzja wypłaty zysku nastąpi przed przekształceniem prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, to wypłata zysków przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (spółkę przekształconą) wypracowanych przez prowadzoną jednoosobową działalność gospodarczą i opodatkowanych uprzednio przez podatnika nie powoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Korzystne stanowisko sądów
Sądy w większości wyroków opowiadają się za niedopuszczalnością opodatkowania wypłaty takich zysków (już opodatkowanych w JDG lub w spółce cywilnej/jawnej) ze spółki przekształconej. Jak uznał np. WSA w Kielcach w wyroku z 17.12.2020 r. (I SA/Ke 382/20):
Dokonanie przez spółkę z o.o. powstałą z przekształcenia przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą na rzecz udziałowca tej spółki wypłaty środków odpowiadających części zysku wypracowanego do dnia przekształcenia poprzez obniżenie kapitału rezerwowego tej spółki nie stanowi przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f.
Orzecznictwo nie jest jednak jednolite. W wyroku z 5.05.2021 r. (I SA/Bk 165/21) WSA w Białymstoku stwierdził, że:
wypłata przez Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (spółkę przekształconą) zysków wypracowanych przez Spółkę cywilną i opodatkowanych uprzednio po stronie udziałowców, w sytuacji kiedy żądanie wypłaty tych zysków zostanie zgłoszone już po przekształceniu Spółki cywilnej w Spółkę z o.o. w stosunku do zysków, jakie Spółka cywilna wypracowała przed przekształceniem, stanowić będzie dla nich przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Wniosek
Przekształcenie jednoosobowej działalności lub spółki cywilnej/jawnej w sp. z o.o. należy zatem odpowiednio zaplanować w celu zminimalizowania ryzyka podwójnego opodatkowania zysków wypracowanych i opodatkowanych przed przekształceniem.
