Kiedy sprzedaż nieruchomości podlega wyłączeniu z opodatkowania w podatku dochodowym?

Odpłatne zbycie nieruchomości (poza działalnością gospodarczą) nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jeśli zostanie dokonane po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie danej nieruchomości.

Dwie linie orzecznicze

Powstaje przy tym pytanie, w jaki sposób liczyć ten termin w sytuacji, w której nieruchomość nabywana jest do majątku wspólnego małżonków, a następnie, po śmierci jednego z małżonków, drugi nabywa przypadający zmarłemu udział i sprzedaje całą nieruchomość.

Przez dłuższy czas w orzecznictwie zarysował się spór w tym zakresie. W niektórych wyrokach przyjmowano, że skoro śmierć małżonka skutkuje ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej, to udział nabyty po zmarłym małżonku uważa się za nabyty w momencie śmierci współmałżonka.

Zgodnie z drugim poglądem udział przysługujący spadkobiercy zmarłego małżonka uważa się za nabyty w dniu nabycia przez małżonków prawa do nieruchomości w ramach wspólności małżeńskiej.

Uchwała NSA

Rozbieżność w orzecznictwie doprowadziła do skierowania przez jeden ze składów orzekających pytania prawnego do składu siedmiu sędziów (postanowienie NSA z 30 stycznia 2017 r., II FSK 3874/14).

Powyższe dylematy interpretacyjne zostały rozstrzygnięte w uchwale z 15 maja 2017 r. (II FPS 2/17). NSA opowiedział się w niej za drugim, ze wskazanych wyżej stanowisk. Potwierdził tym samym, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym sprzedaży nieruchomości nabytych przez współmałżonków w wyniku dziedziczenia datą ich nabycia lub wybudowania jest dzień nabycia (bądź wybudowania) tych nieruchomości do majątku wspólnego małżonków.

Pogląd ten opiera się na charakterze prawnym wspólności majątkowej małżeńskiej, która stanowi wspólność o typie bezudziałowym. Oznacza to, że małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą nimi rozporządzać.

W konsekwencji nabycie nieruchomości w trakcie trwania wspólności majątkowej powinno być traktowane jako nabycie „całości” nieruchomości przez każdego z małżonków.