Wybierając opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek przed upływem przyjętego roku podatkowego podatnik ma obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych oraz sporządzenia sprawozdania finansowego zgodnie z przepisami o rachunkowości. Podatnik otwiera następnie księgi na pierwszy dzień miesiąca opodatkowania ryczałtem.

Jeżeli podatnik dokonał wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek przed upływem przyjętego roku podatkowego, miesiąc poprzedzający pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem jest ostatnim miesiącem roku podatkowego tego podatnika.

Tym samym, wybierając opodatkowanie ryczałtem w trakcie przyjętego roku podatkowego, podatnik ma obowiązek sporządzenia dwóch sprawozdań finansowych oraz zeznań podatkowych:

• za okres od początku przyjętego roku podatkowego do końca miesiąca poprzedzającego przejście na e-CIT oraz
• od pierwszego miesiąca opodatkowania ryczałtem do końca przyjętego roku podatkowego.

Potwierdzają to interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej: z 17 grudnia 2021 r. (nr 0111-KDWB.4010.77.2021.3.BB) oraz z 14 października 2022 r. (nr 0111-KDWB.4010.39.2022.2.HK).

Obowiązki na gruncie cen transferowych – uwaga na terminy!

Wybór opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek w trakcie roku podatkowego przez podatnika dokonującego transakcji kontrolowanych z podmiotami powiązanymi wpływa również na obowiązki dokumentacyjne i sprawozdawcze na gruncie cen transferowych.

W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. zmianie uległ art. 11k ust. 1 ustawy o CIT. W wyniku nowelizacji tego przepisu podmioty powiązane (pod warunkiem spełnienia ustawowych warunków) zobowiązane są do sporządzenia lokalnej dokumentacji za rok podatkowy, a nie za rok obrotowy jak było do końca 2021 r.

Ustawodawca słusznie ujednolicił okres referencyjny do „roku podatkowego”. Należy przypomnieć, że do końca 2021 r. dokumentację należało sporządzić za rok obrotowy, podczas gdy informację o cenach transferowych za rok podatkowy. Brak tego ujednolicenia powodował wiele problemów praktycznych, zwłaszcza w kontekście ustalenia obowiązku dokumentacyjnego i sprawozdawczego przez spółki komandytowe, które stały się podatnikami CIT od 1 maja 2021 r.

Podatnik dokonujący transakcji kontrolowanych, przechodząc na eCIT w trakcie roku, powinien zatem dokonać analizy powstania obowiązku dokumentacyjnego i sprawozdawczego dwa razy.

Przykładowo, jeżeli podatnik przeszedł na eCIT w trakcie przyjętego roku podatkowego (pokrywającego się z kalendarzowym), tj. 1 czerwca 2022 r., to ustala obowiązek dokumentacyjny i sprawozdawczy za okres:

• od 1 stycznia 2022 r. do 31 maja 2022 r. oraz
• od 1 czerwca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.

Z jednej strony może to stanowić szansę dla podatnika eCIT. „Rozbicie” na dwa okresy może skutkować brakiem powstania obowiązku dokumentacyjnego i sprawozdawczego ze względu na nieprzekroczenie progów transakcyjnych.

Jeżeli jednak progi zostaną przekroczone w obu okresach, to istotną sprawą jest zachowanie ustawowych terminów. Od 1 stycznia 2022 r. lokalną dokumentację cen transferowych sporządza się w terminie do końca 10. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego. Z kolei informację TPR – do końca 11. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.

Bazując na przytoczonym przykładzie, podatnik ma obowiązek:

• w zakresie transakcji realizowanych w okresie od 1 stycznia do 31 maja 2022 r. – sporządzenia dokumentacji do 31 marca 2023 r. i złożenia informacji TPR do 30 kwietnia 2023 r. oraz
• w zakresie transakcji realizowanych w okresie od 1 czerwca do 31 grudnia 2022 r. – sporządzenia dokumentacji do 31 października 2023 r. i złożenia informacji TPR do 30 listopada 2023 r.

Zwolnienie z obowiązku sporządzenia dokumentacji

Podmioty powiązane mające siedzibę na terytorium Polski mogą skorzystać ze zwolnienia z obowiązku sporządzenia dokumentacji, pod warunkiem spełnienia przesłanek uregulowanych w art. 11n pkt 1 ustawy o CIT. Jednym z tych warunków jest brak poniesienia straty podatkowej w roku podatkowym. Z uwagi na fakt, że podatnicy eCIT dokonują rozliczeń podatkowych w oparciu o informacje wynikające z ksiąg rachunkowych, zasadne stało się pytanie o możliwość skorzystania z tzw. zwolnienia krajowego przez podatników ryczałtu od dochodów spółek.

W odpowiedzi na interpelację poselską (DD8.054.2.2023) Minister Finansów stwierdził, że wobec braku odmiennej definicji, pojęcie „straty podatkowej” występujące w rozdziale poświęconym cenom transferowym należy rozumieć jako stratę przyjętą dla celów podatku CIT, bez względu na formę rozliczenia tego podatku. Tym samym, „(…) w przypadku podatników ryczałtu od dochodów spółek, pojęcie straty podatkowej użyte w art. 11n pkt 1 lit. c ustawy CIT odnosi się do pojęcia straty netto w rozumieniu art. 28c pkt 4 ustawy CIT”.

Stanowisko przyjęte przez Ministra Finansów znalazło już odzwierciedlenie w wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacji indywidualnej z 21 marca 2023 r. (nr 0114-KDIP2-2.4010.309.2022.1.AP).

Jak zaraportować transakcję?

Mając w pamięci przytoczony przykład nasuwa się istotne pytanie – czy podatnik zaraportuje transakcję na czwartej wersji formularza TPR?

Od 28 września 2022 r. obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Finansów z 29 sierpnia 2022 r. w sprawie informacji o cenach transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Przepisy tego rozporządzenia stosuje się do informacji o cenach transferowych składanych za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2021 r. Jednocześnie w Ministerstwie trwają prace nad nowelizacją ww. rozporządzenia.

Biorąc pod uwagę zmianę zakresu danych wykazywanych w informacji o cenach transferowych za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2021 r. kwestią czasu jest opublikowanie nowego formularza TPR-P i TPR-C, które będą odzwierciedlały zmiany w rozporządzeniu.

Pytanie brzmi, jak podatnicy eCIT mają zaraportować transakcję za okres trwający, przykładowo, od 1 stycznia do 31 maja 2022 r.? Czy zaraportowanie transakcji na obecnym formularzu będzie skuteczne? Czy e-Deklaracje przyjmą taki formularz, biorąc pod uwagę zmianę organu, któremu takie formularze są składane?

Pytania się mnożą, a nic nie wskazuje na to, że nowe formularze zostaną opublikowane w najbliższych tygodniach. Przypomnę tylko, że czwarta wersja formularzy TPR została opublikowana pod koniec września 2022 r., a zatem 3 miesiące przed wydłużonym terminem na dopełnienie obowiązku zaraportowania transakcji kontrolowanych.

Co z oświadczeniem o sporządzeniu dokumentacji?

Zakładając, że zaraportowanie transakcji we wskazanym przykładzie na czwartej wersji formularza TPR okaże się możliwe, to należy również zadać pytanie, co z oświadczeniem o sporządzeniu dokumentacji?

W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. oświadczenie jest jednym z elementów informacji o cenach transferowych. Ustawodawca uchylił z powyższa datą art. 11m ustawy o CIT, nakładający obowiązek złożenia oświadczenia, jako odrębnego dokumentu, do właściwego dla podmiotu powiązanego urzędu skarbowego.

Obecnie obowiązujące przepisy oraz brak nowego formularza TPR, w ramach którego mogłoby zostać złożone oświadczenie, powoduje, że podmiot powiązany nie ma realnej możliwości złożenia takiego oświadczenia.

Oczekiwanie na reakcję MF

Powyższe pytania w zakresie złożenia informacji o cenach transferowych i oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji nie zostały zadane w kontekście rozważań teoretycznych, lecz realnych problemów praktycznych, z którymi już mierzą się albo niedługo będą się mierzyć podatnicy eCIT.

Należy również pamiętać, że niezłożenie informacji o cenach transferowych oraz niesporządzenie dokumentacji (czytaj: niezłożenie oświadczenia o jej sporządzeniu) w ustawowych terminach stanowią czyny zabronione na gruncie kodeksu karnego skarbowego.

Tym bardziej wymagana jest reakcja ze strony MF – najlepiej jak najszybszego opublikowania nowych formularzy TPR, bądź wydania jakiegokolwiek komunikatu o prawidłowym sposobie działania w przypadku ich braku.

Niestety wydaje się, MF nie wyciągnął wniosków z bałaganu z jakim mieliśmy do czynienia przy ustaleniu i wypełnieniu obowiązków na gruncie cen transferowych przez spółki komandytowe, które stały się podatnikami CIT od 1 maja 2021 r. Kolejna burza, może nawet bardziej gwałtowna, czeka podatników eCIT i ich doradców.