Po kilku miesiącach obowiązywania zliberalizowanych przepisów o estońskim CIT, MF zdecydował się na zmiany w niektórych obszarach. Większość z nich nie wprowadza rewolucji w tym systemie opodatkowania, ale raczej stanowi reakcję na wątpliwości, które zrodziły się w praktyce stosowania przepisów zmienionych od 2022 r. Nie jest więc to z pewnością wspominany przy niektórych wcześniejszych wypowiedziach „estoński CIT 3.0”, ale reakcja na sygnały płynące od podatników. Generalnie są to zmiany w dobrym kierunku – usuną niektóre z poważnych wątpliwości, jakie narosły na przestrzeni ostatnich miesięcy.
Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą
Ten przedmiot opodatkowania estońskim CIT stanowi jeden z większych obszarów obecnych wątpliwości na gruncie estońskiego CIT. Niezbyt pomocne są tu objaśnienia MF, gdyż zagadnienie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą opisują dość lakonicznie. Istniejące interpretacje indywidualne dotyczą głównie kwestii użytkowania samochodów osobowych przez pracowników podatnika (niebędących wspólnikami lub podmiotami powiązanymi) – i to właśnie praktykę wypracowaną (i niepozbawioną wątpliwości) przez Dyrektora KIS zdają się sankcjonować nowe przepisy.
W tym względzie dodana zostanie nowa regulacja, która – na wzór analogicznej regulacji dotyczącej ukrytych zysków – wyłączać będzie z katalogu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą określone wydatki związane z używaniem składników majątku podatnika – w całości lub w wysokości 50%, w zależności od sposobu użytkowania. Na plus zasługuje wskazanie dość jasnych wytycznych w tym zakresie. Z drugiej strony wydaje się, że w ten sposób zamknięta zostanie dyskusja, czy wydatki na prywatny użytek samochodów osobowych przez pracowników w ogóle mogą być traktowane jako wykazujące związek z działalnością gospodarczą podatnika (np. jako element pozycjonowania podatnika na rynku pracodawców).
Moment powstania zobowiązania podatkowego z tytułu podzielonego zysku
Bezpośrednim powodem zmian w tym zakresie były prawdopodobnie wątpliwości związane z opodatkowaniem zaliczek wypłacanych na poczet przyszłych dywidend. Na przestrzeni kolejnych miesięcy 2022 r. Dyrektor KIS wydał kilka kontrowersyjnych interpretacji indywidualnych w tym względzie. Część z nich dotyczyła możliwości stosowania odliczenia estońskiego CIT od PIT wspólnika – początkowo Dyrektor KIS odmawiał tej możliwości w odniesieniu do zaliczek, ale to zmieniło się z biegiem czasu i nowsze interpretacje są pozytywne. W tym względzie zmiana przepisów nie jest planowana.
Nowelizacja dotyczyć będzie natomiast momentu opodatkowania estońskim CIT. Obecnie przepisy określają moment powstania zobowiązania podatkowego na 20. dzień siódmego miesiąca roku podatkowego. To dało podstawę Dyrektorowi KIS do dość kontrowersyjnego poglądu, zgodnie z którym w odniesieniu do zaliczek na poczet dywidendy zobowiązanie powstaje zawsze na sztywno dokładnie w tym dniu – także w tym przypadku, gdy zaliczka została wypłacona później. W efekcie – przykładowo – jeśli wspólnicy spółki postanowili w listopadzie o wypłacie zaliczki, to automatycznie powstawała zaległość podatkowa (zobowiązanie powstało 20 lipca tego samego roku podatkowego).
Po zmianach zobowiązanie będzie powstawać zawsze do końca 3 miesiąca kolejnego roku podatkowego (po roku, w którym podjęto uchwałę o podziale lub – stosując odpowiednio przepisy do zaliczek – uchwałę o wypłacie zaliczki).
Wygaśnięcie podatku z korekty wstępnej
Ustawodawca postanowił naprawić także niezbyt fortunną treść regulacji dotyczącej wygaśnięcia podatku z korekty wstępnej. Obecna redakcja tego przepisu wskazuje na konieczność zapłaty podatku, jeśli podatnik stosuje estoński CIT krócej niż 4 lata podatkowe oraz na wygaśnięcie podatku, jeśli opodatkowanie w ten sposób trwa dłużej niż 4 lata podatkowe. Przepis nie wskazuje, co w sytuacji stosowania systemu równo przez 4 lata podatkowe, choć objaśnienia MF dają tu podatnikom ochronę. Projektowa treść przepisu nie pozostawia wątpliwości, że wygaśnięcie nastąpi w przypadku stosowania estońskiego CIT przez okres co najmniej 4 lat podatkowych.
Zawiadomienie ZAW-RD
Doprecyzowany zostanie także moment złożenia zawiadomienia ZAW-RD w przypadku podatnika przechodzącego na estoński CIT w ciągu trwającego roku podatkowego. Obecnie przepisy nie są klarowne w tym zakresie, a organy podatkowe prezentują stanowisko, zgodnie z którym zawiadomienie w takim przypadku należy złożyć przed wejściem w estoński CIT. Spowodowało to problemy po stronie tych podatników, którzy nieświadomi takiego poglądu urzędów skarbowych składali zawiadomienia w pierwszym miesiącu już po (planowanym) przejściu na estoński CIT.
Po zmianie odpowiednio będzie się stosować przepis ogólny, mówiący o konieczności złożenia zawiadomienia do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku opodatkowania estońskim CIT – nie będzie więc wątpliwości, że zastosowanie znajduje taki sam mechanizm, jak przy przejściu na estoński CIT bez przerywania roku podatkowego.
Limit zatrudnienia – umowy cywilnoprawne
W przedmiocie warunku zatrudnienia dotyczącego umów innych niż umowy o pracę otworzono możliwość spełnienia warunku poprzez włączenie do limitu osób, które są zwolnione z PIT lub ubezpieczeń społecznych bądź zdrowotnych. Obecnie przepis mówi o osobach, względem których spółka na estońskim CIT działa w charakterze płatnika zarówno PIT, jak i składek na ubezpieczenie społeczne. Po zmianach wystarczy, jeśli spółka będzie płatnikiem tylko z jednego tytułu. Ta zmiana może mieć znaczenie w sytuacji, gdy np. zleceniodawca korzysta ze zwolnienia z PIT lub nie jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu realizacji zlecenia. Powstaje pytanie, czy otworzy to możliwość zaliczania do limitu osób współpracujących z podatnikiem na podstawie umowy o dzieło (przepis dalej wymaga „zatrudnienia” na podstawie umowy innej niż umowa o pracę).
