W 2022 r. zmienia się rzeczywistość podatkowa dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Warto spojrzeć na zmiany przepisów z punktu widzenia przedstawicieli określonych grup zawodowych.

Jak w nowej rzeczywistości ma się odnaleźć dietetyk?

Na końcu niniejszego tekstu znajdą Państwo praktyczne przykłady (symulacje), które mogą posłużyć do porównania swojej sytuacji i oceny skutków podatkowych zmian. Polecam jednak wpierw lekturę pierwszej części tekstu, dzięki niej poznają Państwo najważniejsze zmiany podatkowe, które mają duże znaczenie dla dietetyków.

Ryczałt

Ryczał od przychodów ewidencjonowanych, jest uproszczoną formą opodatkowania, która polega na obliczaniu podatku, według właściwej stawki od przychodu a nie dochodu (czyli nie odejmujemy od przychodu kosztów jego uzyskania). Brak prawa do rozpoznania kosztów uzyskania przychodu rekompensuje, często z nawiązką, odpowiednio niska stawka podatku ryczałtowego. Zazwyczaj forma ta jest korzystna dla tych dietetyków, którzy nie ponoszą wysokich kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Przychodów opodatkowanych w formach zryczałtowanych nie łączy się z przychodami z innych źródeł podlegającymi opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym.

Trzeba pamiętać, że w przypadku małżonków, korzystanie przez jednego z nich z opodatkowania przychodów (innych niż z najmu czy dzierżawy) w formie ryczałtu wyklucza możliwość tzw. wspólnego rozliczenia tj. opodatkowana łącznie od sumy swoich dochodów po dokonaniu odpowiednich rozliczeń. Bywa więc i tak, że korzyści dla małżonka dietetyka z przejścia na ryczałt są mniejsze niż pozostanie przez niego na rozliczeniu według np. zasad ogólnych (PIT na skali podatkowej) i rozliczenie się z wspólnie z małżonkiem. Warto wspomnieć, że zaletą ryczałtu jest mała ilość formalności – nie prowadzimy pełnej księgowości ani też książki przychodów i rozchodów, ewidencjonujemy przychód.

Dietetycy w pewnym okresie nie mogli korzystać z opodatkowania w formie ryczałtu, ale sytuacja ta uległa zmianie już przed wprowadzeniem tzw. nowego ładu. W 2021 r. usługi w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86), inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów, mogły być opodatkowane ryczałtem w stawce 15%.

Od 1 stycznia 2022 r., na skutek zmian w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U.2021.1993 t.j. ze zm) usługi świadczone przez dietetyków powinny być rozliczane przy zastosowaniu stawki ryczałtu 14%.

Wolne zawody pozostaną opodatkowane stawką ryczałtu 17%, ale do wolnych zawodów ustawa nie zalicza dietetyków – od 1 stycznia 2017  wolny zawód oznacza na gruncie przepisów o podatku zryczałtowanym: pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście przez tłumaczy, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, biegłych rewidentów, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych, doradców podatkowych, doradców restrukturyzacyjnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych oraz rzeczników patentowych, z tym że za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.

Dietetyk stosuje natomiast stawkę 14% na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy, bowiem stawka ta znajduje zastosowanie do przychodów ze świadczenia usług:

1. w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86),
2. architektonicznych i inżynierskich; usług badań i analiz technicznych (PKWiU dział 71),
3. w zakresie specjalistycznego projektowania (PKWiU 74.1);

Usługi dietetyków klasyfikuje się właśnie do działu 86 PKWiU a dokładniej pod symbolem 86.90.19.0.

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)

PIT Opcja 1 – Skala podatkowa (17%, 32%)

W przypadku tak zwanych zasad ogólnych, w zakresie reguł samego rozliczenia nic się nie zmienia oprócz podatkowej kwalifikacji składki zdrowotnej. Od przychodu odejmujemy jego koszty uzyskania, w sporym uproszczeniu daje nam to dochód, który (znów w dużym w uproszczeniu) stanowi podstawę opodatkowania. Dokładniej rzecz ujmując podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g i art. 30j-30p, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 23o, art. 23u, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4-4e, 6 i 21 lub art. 24b ust. 1 i 2, po odliczeniu kwot o których mowa w art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Istotne jest, że zmieniają się progi progresji szczeblowej i tzw. kwota wolna. Od stycznia 2022 roku kwota wolna wzrasta o 22.000 zł do 30.000 zł (a to oznacza, że kwota zmniejszającej podatek wynosi 5.100 zł, gdyż 17% podatku od 30.000 zł to właśnie 5.100 zł). Niestety w wielu sytuacjach tę dobrą zmianę zniweluje (często w całości) niekorzystna zmiana w zakresie braku prawa (istniejącego do końca 2021 r.) do odliczania części składki zdrowotnej.

Podatek dochodowy w 2022 r. (i prawdopodobnie w kolejnych latach) pobierać się będzie od podstawy jego obliczenia według następującej skali:

PIT Opcja 2 – Podatek linowy (19%)

W podatku liniowym stosujemy do opodatkowaniu dochodu tylko jedną stawkę tj. 19%, więc zazwyczaj ta forma rozliczenia jest korzystna dla tych dietetyków, którzy wpadają głęboko w drugi próg podatkowy, warto więc by ją rozważyli Ci dietetycy, którzy mają dochód (czyli zasadniczo to co im zostaje po odjęciu kosztów uzyskania) powyżej 135.000 zł.

Tu również trzeba pamiętać, że wybór opodatkowania w tej formie zabiera możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem, więc z pewnością nie opłaci się tym dietetykom, którzy drugi próg przekraczają nieznacznie i mają niepracujących lub mało zarabiających małżonków.

Inne opcje?

W 2022 r. przy działalności większych rozmiarów warto rozważyć założenie spółki, która będzie podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), gdyż mimo że co do zasady wypłata zysku ze spółek podlegających pod CIT jest jeszcze opodatkowana PIT, to korzyści związane z mniejszą składką zdrowotną lub jej brakiem, oraz ulgi pozwalające obniżyć podatek związany z wypłatą zysku, często uczynią te formy podatkowo najkorzystniejszymi.

Spółki posiadające osobowość prawną (Sp. z o.o., S.A. itd.) jak i spółki nieposiadające osobowości prawnej podlegające pod CIT (komandytowa itd.) to jednak „wyższa szkoła jazdy”. Prowadzenie księgowości (pełna księgowość a nie „książka”) i obsługa prawna zjedzą tu średnio więcej o około 1.000 zł miesięcznie w porównaniu do jednoosobowej działalności na książce przychodów i rozchodów. Po stronie plusów trzeba jednak dodać większe bezpieczeństwo majątku prywatnego, gdy działalność prowadzimy w formie jednej z ww. spółek.

Ulga dla klasy średniej

Kwota ulgi ma zastawanie w podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli suma uzyskanych w roku podatkowym przychodów (a nie dochodów!), ale co ważne obliczona zgodnie z art. 24 ust. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynosi co najmniej 68 412 zł i nie przekracza kwoty 133 692 zł.

Jeśli więc osiągasz przychód mieszczący się w ww. przedziale, kwotę ulgi (którą odliczasz od dochodu) oblicza się według wzoru:

1) (A × 6,68% – 4566 zł) 1) 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł,

2) (A × (-7,35%) + 9829 zł) 1) 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł

– w którym A oznacza sumę uzyskanych przez podatnika w roku podatkowym i podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 27 przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a i pkt 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uwaga: z ulgi NIE skorzystają ryczałtowcy i podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym.

Składka zdrowotna

Składka zdrowotna do tej pory podlegała odliczeniu (niemal w całości) od podatku. Natomiast od 2022 r. ustawodawca postanowił zlikwidować to właśnie odliczenie części składki zdrowotnej od podatku, a to zaś powoduje, że suma obciążeń jakby wzrasta o 7,75%.

W 2022 r. podstawa wymiaru składki wynoszącej 9% związana jest z dochodem przedsiębiorcy rozliczającego się na zasadach ogólnych, składka więc nie jest już obliczana od deklarowanej podstawy. Warto pamiętać, że składka wystąpi nawet przy braku dochodu, owa składka minimalna wyniesie natomiast 270,90 zł miesięcznie.

W przypadku dietetyków, którzy zdecydują się na opodatkowanie „liniówką” stawka składki wyniesie 4,9% podstawy, ale również nie mniej niż 270,90 (czyli 9% minimalnego wynagrodzenia).

Dla ryczałtowców również wprowadzono bardzo niekorzystne zmiany w składce zdrowotnej, gdyż ryczałt nie będzie już ulegał obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne (uchyla się od 2022 r. art. 13 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne). Stawka wyniesie 9% ale podstawy, od których 9% należy obliczać są trzy:

• 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia GUS przy rocznych przychodach nieprzekraczających 60 tys. Zł (czyli składka zdrowotna około 300 zł)
• 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach od 60 tys. zł do 300 tys. Zł (czyli składka zdrowotna około 500 zł)
• 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach przekraczających 300 tys. Zł (czyli składka zdrowotna około 900 zł).

VAT

W zakresie podatku od towarów i usług nie występują rewolucyjne zmiany dla dietetyków w 2022 r. Artykuł 43 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 11 marca 2024 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2021.685 t.j. ze zm) nadal stanowić będzie, że wolne od podatku są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:

1. lekarza i lekarza dentysty,
2. pielęgniarki i położnej,
3. medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 295, 567, 1493, 2112, 2345 i 2401),
4. psychologa.

By korzystać z ww. zwolnienia od VAT trzeba wypełniać przesłankę przedmiotowa i podmiotową tzn.:

• usługa z zakresu opieki medycznej musi służyć profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia – o to w przypadku dietetyków nie trzeba się martwić,
• usługa musi być świadczona w ramach wykonywania zawodu medycznego – a to już w przypadku dietetyków kwestia, która bywa problematyczna.

Innymi słowy, jeśli świadczenie nie będzie służyć profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, to nie będzie objęte zwolnieniem podatkowym w VAT nawet jeśli będzie świadczone przez podmiot uprawniony do zwolnienia (np. lekarza).

Czy dietetyk to zawód medyczny w rozumieniu ustawy o VAT? Mimo, że ustawodawca wprost w katalogu widocznym powyżej nie wymienia dietetyków to trzeba pamiętać, że za osobę wykonująca zawód medyczny uznaje się nie tylko osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych, ale i osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Zwrócić należy również uwagę na Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami (Dz.U.2011.151.896), które wymienia dietetyków w poz. 55 załącznika.

W oparciu o powyższe uznaje się, że dietetycy wykonują zawód medyczny na gruncie prawa podatkowego. Kwalifikację taką wydaje się uznawać Krajowa Administracja Skarbowa, np. w indywidualnej interpretacji z dnia dnia7 maja 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

(znak 0111-KDIB3-2.4012.170.2021.1.ASZ) uznał, że dietetyk, który „(…) zamierza rozpocząć świadczenie usług polegających na konsultacjach dietetycznych on-line za pośrednictwem Internetu” będący „(…) absolwentem Uniwersytetu Medycznego, na którym obronił pracę licencjacką uzyskując tym samym tytuł zawodowy licencjata w specjalności kierunkowej dietetyka kliniczna.” świadcząc usługi w zakresie konsultacji dietetycznych „(…) będzie wykonywać zawód medyczny, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej.” Podobnych interpretacji jest na tyle dużo, że można mówić o ugruntowanej linii.

Tym samym podstawowe usługi jakie świadczą dietetycy są zwolnione od podatku od towarów i usług.

Nie oznacza to, że wszystkie transakcje jakich dokonuje dietetyk korzystają z tego zwolnienia, o którym mowa była powyżej. Przykładowo, gdy dietetyk sprzedaje suplementy diety ww. zwolnienie nie ma zastosowania. Nie oznacza to jednak, iż musi to spowodować opodatkowanie takiej transakcji VAT, trzeba bowiem pamiętać, że obowiązuje również zwolnienie podmiotowe (art. 113 ustawy o VAT), które zwalnia od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. (dla rozpoczynających działalność znaczenia ma proporcja do okresu prowadzonej działalności).

Przykładowa symulacja na 2022 r.

Przykład 1.

Załóżmy, że dietetyk uzyska w 2022 r. przychód w wysokości 120.000 zł przy kosztach uzyskania przychodu w wysokości 30.000 zł co zaowocowałoby dochodem w wysokości 90.000 zł, czyli 7.500 zł miesięcznie (przed opodatkowaniem).

Gdyby ów dietetyk wybrał w 2022 r. podatek liniowy (19% stawka podatku) to suma obciążeń (podatek i składki społeczne oraz 4,9% składka zdrowotna) wyniesie 35,31% tj. 31.777 zł; dla porównania w 2021 r. wyniosłaby 27.440 zł (czyli efektywnie 30,49%).

Zasady ogólne tj. skala podatkowa w podatku dochodowym skutkują efektywną stopą obciążeń (uwzględniając 9% składkę zdrowotną) w wysokości 29,82% tj. 26.837 zł. Powodem tak niskiego wyniku jest m.in. 8.506 zł przypadającej tu ulgi dla klasy średniej i 5.100 zł kwoty zmniejszającej podatek. Przy tych samych założeniach co do przychodu i kosztów w 2021 r. suma obciążeń wyniosłaby 28,17% czyli 25.355 zł a zatem nieznacznie mniej.

W przypadku wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, stawka 14%, suma obciążeń (włącznie ze składką zdrowotną) wyniesie aż 38,34% tj. 34.510 zł

Jak wynika z powyższego dla dietetyka, który miał w 2021 r. około 90.000 zł dochodu najkorzystniej będzie w 2022 r. rozliczać się na zasadach ogólnych podatkiem dochodowym, gdyż wówczas „zaoszczędzi” względem ryczałtu 7.673 zł, a w odniesieniu do podatku liniowego 4.940 zł.

Przykład 2.

Załóżmy, że dietetyk uzyska w 2022 r. przychód w wysokości 80.000 zł przy kosztach uzyskania przychodu w wysokości 12.000 zł co zaowocowałoby dochodem w wysokości 68.000 zł, czyli 5.667 zł miesięcznie (przed opodatkowaniem).

Gdyby ów drugi dietetyk wybrał w 2022 r. podatek liniowy (19% stawka podatku) to suma obciążeń (podatek i składki społeczne oraz 4,9% składka zdrowotna) wyniesie 39,85% tj. 27.099 zł; dla porównania w 2021 r. wyniosłaby 23.260 zł (czyli efektywnie 34,21%).

Zasady ogólne tj. skala podatkowa w podatku dochodowym skutkują efektywną stopą obciążeń (uwzględniając 9% składkę zdrowotną) w wysokości 33,18% tj. 22.563 zł. Przy tych samych założeniach co do przychodu i kosztów w 2021 r. suma obciążeń wyniosłaby dla porównania 31,79% czyli 21.615 zł.

W przypadku wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, stawka 14%, suma obciążeń (włącznie ze składką zdrowotną) wyniesie aż 42,51% tj. 28.910 zł

Jak wynika z powyższego dla dietetyka numer dwa również najkorzystniej będzie rozliczać się na zasadach ogólnych podatkiem dochodowym, a najgorzej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Przykład 3.

Załóżmy, że trzeci z naszych modelowych dietetyków uzyska w 2022 r. przychód w wysokości 200.000 zł przy kosztach uzyskania przychodu w wysokości 20.000 zł co zaowocowałoby dochodem w wysokości 180.000 zł, czyli 15.000 zł miesięcznie (przed opodatkowaniem).

Gdyby ten dietetyk wybrał w 2022 r. podatek liniowy (19% stawka podatku) to suma obciążeń (podatek i składki społeczne oraz 4,9% składka zdrowotna) wyniesie 29,60% tj. 53.287 zł; dla porównania w 2021 r. wyniosłaby 44.540 zł (czyli efektywnie 24,74%).

Zasady ogólne tj. skala podatkowa w podatku dochodowym skutkują efektywną stopą obciążeń (uwzględniając 9% składkę zdrowotną) w wysokości 32,59% tj. 58.660 zł. Przy tych samych założeniach co do przychodu i kosztów w 2021 r. suma obciążeń wyniosłaby dla porównania 29,75% czyli 53.554 zł.

W przypadku wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, stawka 14%, suma obciążeń (włącznie ze składką zdrowotną) wyniesie jedynie 25,39% tj. 45.710 zł

Jak wynika z powyższego dla dietetyka numer trzy najkorzystniej będzie rozliczać się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, zapłaciłby on dzięki niemu mniej o 12.950 zł. niż przy zasadach ogólnych.

Reasumując, nie ma jednej odpowiedzi na pytanie: jak powinien rozliczać się dietetyk w 2022 r.

W razie pytań zapraszam do kontaktu!

aslysz@gardenstaxlegal.pl