Z początkiem roku weszły w życie nowe przepisy dotyczące podatku od towarów i usług. Zmiany zostały określone mianem „slim VAT”, które to według Ministerstwa Finansów jest „akronimem utworzonym ze słów simple, local and modern.” Rzeczywiście, w założeniu nowelizacja ma ułatwić i unowocześnić rozliczenia w zakresie podatku VAT. Główne obszary zmian to: ułatwienia dla eksporterów, spójne kursy walut, korzyści finansowe związane m.in. z odliczaniem VAT i uproszczenia w korektach faktur.
Ułatwienia dla eksporterów
Nowelizacja wydłużyła termin wywozu towarów z 2 miesięcy do pół roku. Aktualnie stawka 0% może być stosowana do zaliczek dotyczących eksportu towarów, pod warunkiem że wywóz nastąpi w terminie 6 miesięcy od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zaliczkę oraz w tym terminie podatnik otrzyma dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium UE.
Przykład
| Pan Kowalski eksportuje meble do Kanady. 20 lutego otrzymał od kanadyjskiego kontrahenta zaliczkę na poczet dostawy. Następnie, 22 sierpnia dokonał wywozu towarów, a 26 sierpnia Pan Kowalski otrzymał dokumenty potwierdzające wywóz. Pan Kowalski będzie mógł zastosować stawkę 0 % do otrzymanej w lutym zaliczki, ponieważ wywiózł towar i otrzymał dokumenty potwierdzające wywóz w terminie 6 miesięcy od końca lutego. |
Może jednak zdarzyć się tak, że podatnik nie otrzyma dokumentu potwierdzającego wywóz towarów w tym terminie. W takiej sytuacji będzie on mógł zastosować stawkę 0%, jeśli otrzyma dokument przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej, za okres następujący po okresie rozliczeniowym, w którym upłynął termin sześciu miesięcy. Konieczne jest jednak, aby wywóz odbył się w okresie pół roku i aby podatnik miał dokument celny potwierdzający wywóz.
Jeśli termin sześciu miesięcy na wywóz nie zostanie zachowany, w momencie wpłynięcia zaliczki, czyli w rozliczeniu za okres powstania obowiązku podatkowego, trzeba będzie opodatkować dostawę stawką krajową. Trzeba to zrobić w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, tj. w momencie otrzymania zaliczki. Potem, kiedy już podatnik otrzyma dokument potwierdzający wywóz, będzie mógł dokonać korekty deklaracji VAT w rozliczeniu za okres, w którym dokument otrzymał.
Spójne kursy walut
Do tej pory stosowano odrębne zasady przeliczania na złotówki kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania w VAT wyrażonych w walucie obcej i kwot przeliczanych dla celów podatku dochodowego. Od 1 stycznia podatnicy mogą postanowić o stosowaniu kursów przeliczeniowych właściwych dla podatku dochodowego. Zatem to podatnik decyduje, które zasady będzie stosował.
Jednak podatnicy, którzy wybiorą stosowanie zasad podatku dochodowego są tym wyborem związani przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy od początku miesiąca, w którym go dokonali. W razie późniejszej rezygnacji ze stosowania zasad podatku dochodowego, podatnik jest z kolei zobowiązany do stosowania zasad podstawowych przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu rezygnacji. Co ważne, na podatnikach nie ciąży żaden obowiązek zawiadamiania urzędów skarbowych o wyborze zasad przeliczania.
Możliwość wyboru nie obejmuje jednak transakcji, dla których nie powstaje przychód w podatku dochodowym. W praktyce są to przede wszystkim wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów i import usług. Trzeba pamiętać, że w imporcie towarów przeliczenia na złote dokonuje się nadal zgodnie z przepisami celnymi. W odniesieniu do ww. transakcji podatnik ma obowiązek stosowania podstawowych zasad przeliczania walut, niezależnie od dokonanego wyboru przeliczania.
Korzyści finansowe
Slim VAT przewidział szereg rozwiązań, które mają umożliwić przedsiębiorcy uzyskiwanie korzyści w VAT:
- Wydłużono okres korzystania z prawa do odliczenia w ramach „bieżącej” deklaracji VAT – podatnik może odliczyć VATw miesiącu, w którym otrzyma fakturę lub dokument celny, ale także w następnych trzech miesiącach (wcześniej były to dwa miesiące). Trzeba pamiętać, że dla podatników dokonujących rozliczeń kwartalnych termin ten nie zmienił się (nadal jest to okres nabycia prawa do odliczenia i dwa kolejne okresy).
- Podwyższono limit prezentów o małej wartości – w ewidencji prezentów nie muszą być uwzględniane prezenty, których jednostkowa cena nabycia (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 20 zł, a nie jak to było wcześniej 10 zł.
- Wprowadzono możliwość odliczenia podatku naliczonego od usług noclegowych nabywanych we własnym imieniu, ale dla podmiotów trzecich – jeśli podatnik przenosi nabytą usługę noclegową i dokonuje refakturowania usługi, może odliczyć VAT naliczony. Natomiast jeśli nabywa usługę noclegową na potrzeby swojej własnej działalności, nie może odliczyć VAT naliczonego.
Faktury korygujące in minus
Zgodnie z wprowadzonymi zmianami nie ma już formalnego warunku uzyskania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towarów lub usługobiorcę.
Obniżenia podstawy opodatkowania i VAT należnego podatnik może dokonać już za okres rozliczeniowy, w którym wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że
- z posiadanej przez niego dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki transakcji (warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej),
- warunki te zostały spełnione na moment dokonywania przez podatnika korekty podatku należnego,
- faktura jest zgodna z posiadaną dokumentacją.
Takie dokumenty handlowe to np. aneksy do umowy, korespondencja, dowody zapłaty. Muszą one wskazywać, że obie strony znają i akceptują nowe warunki transakcji.
Jeśli w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada powyższej dokumentacji, obniżenia podstawy opodatkowania będzie dokonywał za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.
Przykład
| Pan Kowalski, prowadzący sklep meblowy, dokonuje zwrotu partii krzeseł nabytych od producenta. W regulaminie zwrotów wskazano, że momentem dokonania zwrotu jest moment przekazania towarów producentowi. Towar nadany przez Pana Kowalskiego wrócił do producenta 2 marca 2021 r. Wtedy też producent sporządził protokół zwrotu i zwrócił cenę towarów Panu Kowalskiemu. Zaraz po 2 marca producent sporządził fakturę korygującą i przesłał ją Panu Kowalskiemu. Producent powinien obniżyć podstawę opodatkowania za dostawę krzeseł w rozliczeniu za marzec 2021 r. Bowiem posiada on już w marcu dokumenty potwierdzające uzgodnienie (np. protokół zwrotu) i wystawił w marcu fakturę korygującą. Producent powinien też pomniejszyć kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za marzec 2021 r. |
Następną kwestią jest korekta podatku naliczonego. Nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres:
- w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały uzgodnione z dostawcą, jeżeli przed upływem tego okresu rozliczeniowego warunki te zostały spełnione,
- w którym warunki te zostały spełnione, jeżeli warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały spełnione po upływie okresu rozliczeniowego, w którym warunki te zostały uzgodnione.
Uwaga!
Nabywca musi samodzielnie pilnować, czy należy dokonać korekty podatku naliczonego. Brak faktury korygującej nie oznacza braku obowiązku korekty podatku naliczonego.
Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.
Faktury korygujące in plus
Do tej pory kwestia korekt zwiększających nie była uregulowana ustawą, a podatnicy musieli bazować na rozstrzygnięciach organów. Od teraz ustawa określa, że korekty podstawy opodatkowania dokonuje się w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania.
Jeśli korekta jest spowodowana przyczynami zaistniałymi po dokonaniu sprzedaży korekta powinna być dokonana w deklaracji podatkowej za miesiąc, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania.
Natomiast jeżeli korekta spowodowana jest przyczynami powstałymi już w momencie wystawienia faktury pierwotnej, to powinna ona zostać rozliczona w deklaracji podatkowej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy dla dostawy towarów lub świadczenia usług, czyli okres, w którym została wykazana faktura pierwotna.
