Od zawsze częstym zjawiskiem w praktyce podatkowej są sytuacje, w których podatnik wskutek czasowych problemów finansowych czy zdrowotnych nie może należycie wykonać ciążącego na nim zobowiązania podatkowego. Jeszcze trudniej o regulowanie zobowiązań podatkowych w czasach pandemii, kiedy to coraz częściej dochodzi do wstrzymania dostaw towarów czy przerw w świadczeniu usług w związku z panującą sytuacją epidemiczną. Nie wszyscy podatnicy mają świadomość, że mogą ubiegać się o ulgę w spłacie zobowiązania podatkowego, która za sprawą rozwiązań z tzw. ustawy covidowej jest teraz rozwiązaniem jeszcze bardziej atrakcyjnym niż w okresie przed pandemią.

Czym jest ulga w spłacie zobowiązania podatkowego?

Pojęcie „ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego” nie ma swojej definicji ustawowej. Najogólniej rzecz ujmując pod pojęciem tym kryją się wszelkie form przyznawania podatnikowi pomocy w spłacie zobowiązań podatkowych. Ulgi te pod różnymi postaciami występują w Ordynacji podatkowej od początku jej istnienia. Obecnie podatnik w ramach ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego może ubiegać się o:

1. odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty podatku na raty;
2. odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
3. umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej.

Przesłanką do udzielenia ww. ulgi jest wystąpienie z wnioskiem oraz wykazanie i uzasadnienie wystąpienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego w udzieleniu ulgi.

W odniesieniu do podatników prowadzących działalność gospodarczą organ podatkowy na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych:

1. które nie stanowią pomocy publicznej;
2. które stanowią pomoc de minimis – w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis;
3. które stanowią pomoc publiczną:

• udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia,
• udzielaną w celu zapobieżenia lub likwidacji poważnych zakłóceń w gospodarce o charakterze ponadsektorowym,
• udzielaną w celu wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie europejskim,
• udzielaną w celu promowania i wspierania kultury, dziedzictwa narodowego, nauki i oświaty,
• będącą rekompensatą za realizację usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym powierzonych na podstawie odrębnych przepisów,
• na szkolenia,
• na zatrudnienie,
• na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw,
• na restrukturyzację,
• na ochronę środowiska,
• na prace badawczo-rozwojowe,
• regionalną,
• udzielaną na inne przeznaczenia określone na podstawie § 6 przez Radę Ministrów.

Korzyści z ulgi w spłacie zobowiązań

Ulga podatkowa, w zależności od jej rodzaju, powoduje przede wszystkim, że podatnik może zmniejszyć swoje obciążenia fiskalne (umorzenie zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej, rozłożenie podatku na raty) lub odsunąć w czasie zapłatę podatku poprzez odroczenie terminu płatności.

Kolejnym atutem udzielonej ulgi jest wstrzymanie dalszego naliczania odsetek za opóźnienie. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów od zaległości podatkowych, których zapłata została odroczona lub rozłożona na raty, odsetki za zwłokę są naliczane do dnia wniesienia podania o odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej, włącznie z tym dniem. Oznacza to, że globalna suma jaką podatnik musi uiścić, a na którą składają się należność główna i odsetki, nie powiększa się. Warto o tym pamiętać zwłaszcza w sytuacji, kiedy podatnik kwestionuje decyzję podatkową w postępowaniu sądowoadministracyjnym, bowiem wówczas nie są naliczane kolejne odsetki w czasie, kiedy podatnik toczy sądową batalię z organem podatkowym.

Nowością wynikającą z ustawy covidowej jest odstąpienie od naliczania opłaty prolongacyjnej. Dotyczy to wniosków złożonych w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19 albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu. Przed pandemią organ ustalał opłatę prolongacyjną w przypadku wydania decyzji odraczającej termin zapłaty podatku lub rozkładającej na raty podatek. Opłata ta stanowiła swego rodzaju ekwiwalent za udzielenie ulgi. Obecnie nie jest naliczana, co powoduje, że decyzją o przyznaniu ulgi objęte są jedynie należność główna oraz naliczone dotychczas odsetki.

Podsumowanie

Podatnicy mają możliwość ubiegać się o ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych, poprzez odroczenie terminu płatności podatku, rozłożenia podatku na raty, a nawet umorzenia zaległości podatkowej. Podkreślenia wymaga, że decyzja organu ma charakter uznaniowy, a więc samo spełnienie przesłanek w postaci wykazania ważnego interesu podatnika i interesu publicznego nie oznacza automatycznego przyznania ulgi. Istotne jest to, aby wniosek został należycie uzasadniony i wskazywał na dowody, pozwalające przekonać organ podatkowy do zasadności udzielenia ulgi. Korzyści jakie daje obecnie złożenie wniosku o ulgę w spłacie podatku to przede wszystkim zmniejszenie swoich obciążeń finansowych lub odroczenie zapłaty podatku w czasie, wstrzymanie naliczania odsetek, a w czasie pandemii, również odstąpienie przez organ od naliczania opłaty prolongacyjnej. Warto również dodać, że sama korzystna decyzja przyznająca ulgę w spłacie zobowiązań może prowadzić do uchylenia zajęcia rachunku bankowego podatnika, jeżeli organ wszczął już egzekucję celem uzyskania podatków objętym wnioskiem o ulgę. Może to pozwolić podatnikowi na wznowienie prowadzonej działalności gospodarczej, jeżeli została ona faktycznie wstrzymana wskutek dokonanych zajęć egzekucyjnym.