Polski Ład wywraca do góry nogami system podatkowy w Polsce. Wprowadza wiele rozwiązań, które z pozoru mają poprawić funkcjonowanie polskiej gospodarki i polskich przedsiębiorstw. Jedną z takich instytucji jest ulga konsolidacyjna, inaczej zwana ulgą na fuzję.

Co daje ulga?

Do tej pory przedsiębiorcy nabywający inny podmiot mogli zaliczyć wydatki związane z fuzją do kosztów uzyskania przychodów. Wejście w życie nowelizacji spowoduje, że podatnik będący przedsiębiorcą będzie także uprawniony do odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty wydatków na nabycie udziałów lub akcji w spółce posiadającej osobowość prawną, czyli w spółce kapitałowej. Odliczenie będzie jednak ograniczone do wysokości dochodu uzyskanego w roku podatkowym przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych. Kwota odliczenia nie może przekroczyć 250 000 zł w roku podatkowym.

Kto może skorzystać z ulgi?

Pierwszym z warunków postawionych podatnikowi chcącemu odliczyć wydatki jest uzyskiwanie przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych. Przy czym nie jest do końca jasne, czy przychody z zysków kapitałowych nie mogą w ogóle występować, czy mogą występować obok innych przychodów. Ponadto:

• spółka, której udziały lub akcje są nabywane powinna mieć siedzibę lub zarząd w Polsce lub w innym państwie, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierającą podstawę do wymiany informacji podatkowych,
• główny przedmiot działalności spółki nabywanej powinien być tożsamy z przedmiotem działalności podatnika lub działalność spółki nabywanej powinna być racjonalnie uznana za działalność wspierającą działalność podatnika, z tym zastrzeżeniem, że działalność spółki nabywanej nie może być działalnością finansową,
• spółka nabywana i podatnik powinni prowadzić powyższą działalność przed dniem nabycia przez podatnika udziałów lub akcji spółki nabywanej przez okres nie krótszy niż 2 lata,
• w okresie dwóch lat przed dniem nabycia udziałów lub akcji spółka i podatnik nie mogli być podmiotami powiązanymi,
• podatnik w jednej transakcji powinien nabywać udziały lub akcje spółki nabywanej w ilości stanowiącej bezwzględną większość praw głosu.

Jakie koszty można odliczyć?

W związku z nabywaniem udziałów lub akcji innej spółki podatnik będzie mógł odliczyć wydatki na:

• obsługę prawną nabycia udziałów i akcji i ich wycenę,
• opłaty notarialne, sądowe i skarbowe,
• podatki i inne należności publicznoprawne zapłacone w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą.

Odliczeniu nie będzie podlegała cena zapłacona za nabywane udziały lub akcje, ani ponoszone w związku z transakcją koszty finansowania dłużnego. Należy również pamiętać, że odliczeniu podlegają wydatki faktycznie poniesione w danym roku podatkowym.

Trwałość transakcji

Nowelizacja przewiduje również konsekwencje w przypadku, gdy udziały lub akcje zostały zbyte lub umorzone przed upływem 3 lat od dnia ich nabycia. Wówczas podatnik albo jego następca prawny jest obowiązany zwiększyć podstawę opodatkowania o kwotę dokonanego odliczenia w rozliczeniu za rok podatkowy, w którym doszło do zbycia lub umorzenia. Te same zasady dotyczą sytuacji, gdy przed upływem 3 lat od nabycia udziałów lub akcji podatnik lub jego następca prawny zostanie postawiony w stan likwidacji, zostanie ogłoszona jego upadłość lub zaistnieją inne, przewidziane prawem okoliczności zakończenia działalności podatnika lub następcy prawnego.

Ocena

W założeniu projektodawców ulga miała chronić podupadające (zwłaszcza po pandemii) polskie biznesy poprzez zachęcanie innych firm np. kontrahentów do ich przejęcia. Jednak zarówno sama kwota odliczenia, jak i przesłanki skorzystania z ulgi (np. uzyskiwanie przychodów innych niż zyski kapitałowe) znacząco ograniczają jej atrakcyjność.