Zwolnienie z obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych ze względu na powiązania ze Skarbem Państwa, jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami

Udostępnij ten wpis:

Zgodnie z art. 11n pkt 5 u.p.d.o.p. oraz art. 23z pkt 4 u.p.d.o.f. obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych nie ma zastosowania do transakcji kontrolowanych w przypadku, gdy powiązania wynikają wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa lub jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami. W celu uproszczenia, w dalszej części artykułu, powiązania te nazywane będą łącznie powiązaniami ze Skarbem Państwa 😉

O ile na pierwszy rzut oka przepis ten wydaje się jasny i oczywisty, o tyle w rzeczywistości jego zastosowanie niesie za sobą szereg komplikacji.

Clou problemu jest ocena, czy ustawodawca formułując przepisy, miał na myśli występowanie jakichkolwiek powiązań wynikających z powiązania ze Skarbem Państwa (np. kapitałowych i osobowych), czy występowanie tylko i wyłącznie powiązań kapitałowych.

Zagadnienie czy wystąpienie powiązań osobowych (obok kapitałowych) w przypadku powiązań ze Skarbem Państwa wyłącza możliwość skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 11n pkt 5 u.p.d.o.p. oraz art. 23z pkt 4 u.p.d.o.f. dotychczas było przedmiotem licznych interpretacji indywidualnych oraz wyroków.

Przeważającym stanowiskiem (głównie wśród organów podatkowych) było uznanie, że przepisy dopuszczają wyłącznie istnienie powiązań kapitałowych, a wszelkie powiązania osobowe (nawet te wynikające wyłącznie z faktu oddelegowania przez Skarb Państwa swoich przedstawicieli do kierowania podmiotem) wyłączają możliwość zastosowania przedmiotowego zwolnienia.

Między innymi Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 2 marca 2023 r. o sygn. 0111-KDIB1-2.4010.831.2022.2.AW wskazał, że:

„w przedmiotowej sprawie, oprócz połączeń kapitałowych, które w określonym przypadku zwalniają z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych, a które występują w relacji Wnioskodawca – Gmina, występują także powiązania o charakterze osobowym, bowiem w skład Rady Nadzorczej Spółki wchodzą Sekretarz Gminy i Skarbnik Gminy. Z kolei w przypadku transakcji z A sp. z o.o. występują powiązania osobowe w postaci Prezesa Zarządu Wnioskodawcy, który jest jednocześnie członkiem Rady Nadzorczej A sp. z o.o., natomiast w przypadku transakcji z B członek Rady Nadzorczej Wnioskodawcy jest jednocześnie Dyrektorem B. Te okoliczności sprawiają, że Wnioskodawca nie będzie zwolniony z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych na podstawie art. 11n pkt 5 u.p.d.o.p. (…) przepis art. 11n pkt 5 u.p.d.o.p. przewiduje bowiem, że obowiązek taki nie istnieje jedynie w przypadku gdy powiązania wynikają wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa (lub jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami). Tym samym w rozpatrywanej sprawie nie jest możliwe zastosowanie art. 11n pkt 5 u.p.d.o.p. wobec nieziszczenia się przesłanek występujących w tym przepisie, ponieważ Wnioskodawca nie jest powiązany wyłącznie z jednostką samorządu terytorialnego poprzez powiązania kapitałowe, a w analizowanej sprawie występują także powiązania osobowe.”

Podobne stanowisko wyrażone było m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 16 listopada 2021 o sygn. I SA/Gd 850/21 czy w interpretacji indywidualnej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 czerwca 2024 r. o sygn. 0111-KDIB1-3.4010.249.2024.1.AN.

Ze stanowiskiem tym nie sposób się jednak zgodzić.

Zarówno w przypadku podmiotów komercyjnych, jak i w przypadku Spółek Skarbu Państwa naturalnym jest, że w przypadku przejęcia Spółki, w celu zwiększenia kontroli nad podmiotem, następuje zmiana osobowa w organach przejętej Spółki. W takim przypadku poza zaistniałymi powiązaniami kapitałowymi bardzo często powstają także powiązania osobowe, jednakże nie można uznać, że w każdym przypadku powstają one bez związku z powiązaniami ze Skarbem Państwa. W niektórych przypadkach wynikają one bowiem wyłącznie z uprawnień właścicielskich Skarbu Państwa, a powołana do organu Spółki osoba nie reprezentuje własnych interesów, a interesy Skarbu Państwa.

Obecnie wśród sądów administracyjnych coraz częściej spotykamy się z linią orzeczniczą korzystną dla podatnika. Kamieniem milowym w tej kwestii był wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 czerwca 2023 roku o sygn. I SA/Kr 420/23.

W ostatnim czasie zagadnienie to było przedmiotem rozprawy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu (wyrok z dnia 10 grudnia 2024 roku o sygn. I SA/Wr 659/24). W uzasadnieniu wyroku, Sąd wskazał, że:

„zastosowania spornego przepisu nie wyklucza fakt, że Wnioskodawca nie jest powiązany wyłącznie z jednostką samorządu terytorialnego poprzez powiązania kapitałowe, lecz w analizowanej sprawie występują także powiązania osobowe (Skarbnik Gminy). Powiązania osobowe również – na co wskazano już wyżej – wynikają „wyłącznie z powiązania z jednostką samorządu terytorialnego”, która – w ramach wzmocnienia swojego nadzoru właścicielskiego – deleguje swoich przedstawicieli do władz Spółki. Te powiązania osobowe w żaden sposób nie są niezależne od powiązań z jednostką samorządu terytorialnego. Wręcz przewinie – wynikają właśnie z uprawnień właścicielskich Gminy – jako stuprocentowego udziałowca Spółki, zatem wynikają „wyłącznie z powiązania z jednostką samorządu terytorialnego”. Skarbnik Gminy – co oczywiste – nie reprezentuje bowiem w Radzie Nadzorczej Spółki jako jej przewodniczący, swoich własnych (prywatnych) interesów, lecz interesy Gminy.” Ponadto Sąd wskazał, że „należy przyjąć, że takie powiazania osobowe, występujące obok powiazań kapitałowych i będące ich konsekwencją (pogrubienie Sądu), pomiędzy Gminą a Spółką (Wnioskodawcą) nie kreują obowiązków na gruncie cen transferowych.”  

Wyrok ten jest nieprawomocny.

Pomimo, korzystnej linii orzeczniczej sądów administracyjnych, wciąż istnieje ryzyko sporu z organem podatkowym w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia ze sporządzenia dokumentacji cen transferowych w przypadku wystąpienia, innych niż kapitałowych, powiązań ze Skarbem Państwa.

Potrzebujesz wsparcia podatkowego lub prawnego?

Wypełnij niezobowiązująco poniższy formularz,
a nasz konsultant skontaktuje się z Tobą.

Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x