Dnia 31 stycznia 2024 roku upłynął termin na zaraportowanie transakcji z podmiotami powiązanymi za 2022 rok, dla podatników mający rok podatkowy zgodny z rokiem kalendarzowym.

Kto zobowiązany był do złożenia informacji TPR?

Do złożenia informacji TPR za rok 2022 zobowiązane były trzy grupy podmiotów.

I grupa – podmioty dokonujące transakcje z podmiotami powiązanymi powyżej 10 mln PLN, w przypadku transakcji towarowych i finansowych oraz powyżej 2 mln PLN w przypadku transakcji usługowych i innych, obowiązane do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.

II grupa – podmioty dokonujące transakcji z podmiotami powiązanymi powyżej 10 mln PLN, w przypadku transakcji towarowych i finansowych oraz powyżej 2 mln PLN w przypadku transakcji usługowych i innych, ale zwolnione z obowiązku sporządzenia dokumentacji tj.

• transakcje zawierane wyłącznie przez podmioty krajowe, które nie poniosły straty, nie działały na terenie SSE oraz nie korzystały ze zwolnienia dochodu na podstawie decyzji o wsparciu,
• transakcje zawierane pomiędzy położonymi w Polsce zakładami zagranicznymi podmiotów powiązanych będących nierezydentami oraz pomiędzy takim zakładem a polskim podmiotem powiązanym,
• transakcje objęte porozumieniem podatkowym lub inwestycyjnym,
• transakcje związane z tzw. „czystym refakturowaniem”,
• transakcje objęte przepisami safe harbour w zakresie usług o niskiej wartości dodanej, a także pożyczki, kredyty lub emisja obligacji.

III grupa – podmioty które dokonywały transakcji z podmiotami posiadającymi siedzibę w tzw. rajach podatkowych w przypadku, gdy transakcja ta przekraczała kwotę 2 500 000 zł w przypadku transakcji finansowej oraz 500 000 zł w przypadku pozostałych transakcji.

Jakie konsekwencje grożą za niezłożenie informacji TPR oraz czy da się ich uniknąć?

Bez względu na to czy powodem braku złożenia informacji TPR w terminie były perturbacje techniczne związane z działaniem systemu e-deklaracje, problemy z podpisem, niewiedza czy po prostu czyste zapominalstwo, na gruncie kodeksu karnego skarbowego niezłożenie w terminie informacji o cenach transferowych, na mocy art. 80e, jest sankcjonowane. Zgodnie z treścią niniejszego przepisu  kto wbrew obowiązkowi nie składa właściwemu organowi podatkowemu, informacji o cenach transferowych (TPR) albo składając ją podaje w niej nieprawdziwe informacje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Natomiast jeżeli informacja TPR złożona zostanie po terminie, należy liczyć się z karą grzywny do 240 stawek dziennych.

W celu uniknięcia odpowiedzialności karnej skarbowej konieczne jest złożenie czynnego żalu równocześnie z dopełnieniem zaniechanych obowiązków tj. złożeniem informacji TPR.

Kto powinien złożyć czynny żal?

Kwestia ta nie jest w przepisach Kodeksu karnego skarbowego precyzyjnie uregulowana.

W samym art. 80e nakładającym sankcje, użyto słów  „kto wbrew obowiązkowi”. Pewną wskazówką w tym zakresie może być jednak art. 9 § 3 k.k.s., zgodnie z którym:

„za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej”.

Ponadto w komentarzu do kodeksu karnego skarbowego Igora Zgolińskiego przeczytać można, że:

”w przypadku spółek osobowych, ustawy podatkowe nakładają obowiązek wyznaczenia wspólnika odpowiedzialnego za wykonanie obowiązku sprawozdawczego, sankcjonowanego w art. 80e k.k.s. Jeśli to nie nastąpi, to formalnie każdy ze wspólników odpowiada za jego wykonanie, a więc każdy z nich może być podmiotem tego przestępstwa, nawet jeśli nie ma prawa prowadzenia spraw spółki. Obowiązek ten bowiem wynika z podatkowej normy prawnej”.

Na podstawie powyższego wywnioskować można, że katalog osób objętych sankcjami w związku z niedopełnieniem obowiązków związanych ze złożeniem informacji TPR, jest dość szeroki i nie do końca jasny. W związku z czym w celu jak najlepszej ochrony należałoby, aby czynny żal złożony został przez jak najszerszy zakres osób tj. wspólników, osoby zarządzające podmiotem, dyrektora finansowego oraz osoby odpowiedzialne za przygotowywanie deklaracji podatkowych w podmiocie.

Istotne jest aby wszystkie czynne żale złożone zostały równocześnie.

Do kogo zaadresować czynny żal?

Kolejną nie do końca jasną kwestią związaną ze złożeniem czynnego żalu jest organ do którego zgłoszenie powinno zostać złożone.

Art. 16 kodeksu karnego skarbowego wskazuje, że zgłoszenie powinno być złożone do organu powołanego do ścigania, nie definiując przy tym kogo należy przez taki organ rozumieć. W komunikatach Ministerstwa Finansów oraz informatorze TPR 2022 mowa jest o urzędzie skarbowym właściwym dla podatnika (podmiotu zobowiązanego), należy jednak pamiętać, że obie formy przekazu Ministerstwa Finansów nie stanowią interpretacji ogólnej ani objaśnień podatkowych w związku z czym nie są one wiążące. Oliwy do ognia w tym wszystkim dodaje treść rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z 27 lutego 2017 r. w sprawie wyznaczenia organów Krajowej Administracji Skarbowej do wykonywania niektórych zadań KAS oraz określenia terytorialnego zasięgu ich działania, który określa organy wykonujące zadania w zakresie prowadzenia postępowań przygotowawczych i występowania w postępowaniach przed sądem w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe.

Wniesienie czynnego żalu do niewłaściwego urzędu skarbowego co do zasady nie będzie wiązało się z żadnymi negatywnymi konsekwencjami. Art. 170 ordynacji podatkowej nakłada bowiem na organ niewłaściwy w sprawie (do którego wniesiono podanie) obowiązek do niezwłocznego przekazania zgłoszenia organowi właściwemu, zawiadamiając o tym fakcie osobę wnoszącą podanie.

Obecnie zauważalna jest tendencja, że organy przekazują czynne żale do urzędu właściwego dla podatnika. Ze względu jednak na wątpliwości interpretacyjne dotyczące organu właściwego do złożenia czynnych żali, a także mając na uwadze zachowanie daleko idącej ostrożność należałoby złożyć pisma do 3 urzędów skarbowych:

– właściwego ze względu na siedzibę spółki,

– wykonującego zadania w zakresie prowadzenia postępowań przygotowawczych i występowania w postępowaniach przed sądem w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rozwoju i Finansów z 27 lutego 2017 r. w sprawie wyznaczenia organów KAS do wykonywania niektórych zadań KAS oraz określenia terytorialnego zasięgu ich działania,

– właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej czynny żal.

Na co zwrócić uwagę przy czynnym żalu?

Należy pamiętać, że czynny żal składany jest przez konkretną osobę, która dopuściła się dokonania czynu zabronionego, a więc jako nadawcę wskazać należy konkretną osobę fizyczną, wymienioną z imienia i nazwiska. Nie może zostać on złożony łącznie przez wszystkie osoby działające np. w imieniu Spółki.

W treści czynnego żalu należy wskazać istotne okoliczności popełnienia czynu zabronionego, a także osoby współdziałające w jego popełnieniu. Może być on złożony ustnie do protokołu oraz pisemnie w formie papierowej lub elektronicznej np. za pomocą serwisu e-Urząd Skarbowy, z tym że w takim wypadku niezbędne jest posiadanie profilu zaufanego lub podpisu kwalifikowanego. Pomimo, że przepisy umożliwiają złożenia czynnego żalu ustnie do protokołu, to rozwiązanie to może nieść ze sobą więcej szkody niż pożytku. Czynny żal powinien zostać złożony równocześnie przez wszystkie osoby, które mogły dopuścić się dokonania czynu zabronionego, dopełniając jednocześnie zaniechanych obowiązków w postaci złożenia informacji o cenach transferowych. Fizycznie niemożliwe jest jednak, aby składając czynny żal ustnie spełnić jednocześnie wszystkie towarzyszące temu obowiązki. Związane jest to z ryzykiem, którego przecież chcemy uniknąć.

Ważne! Złożony czynny żal, pomimo dokonania wszelkich formalności, nie będzie chronił, jeśli organy ścigania mają już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego lub jeżeli organ podjął już w związku z tym jakieś czynności.