Usługi niematerialne a koszty uzyskania przychodów

Wydatki na zakup usług niematerialnych (np. usług doradczych, księgowych, reklamowych) – tak jak inne wydatki – mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów jedynie po spełnieniu ogólnych warunków uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodów (poniesienie wydatku, związek z przychodami osiąganymi przez podatnika).

W odniesieniu do usług niematerialnych podkreśla się dodatkowo, że „specyfika tego typu usług, ich niematerialny charakter polegający z reguły na przekazaniu określonej wiedzy czy wiadomości, utrudnia, a niejednokrotnie czyni niemożliwym poszukiwanie dowodów ich wykonania bez udziału strony. Dlatego to podatnik powinien wykazać, że usługa niematerialna została faktycznie wykonana, a ponadto, że pozostaje w związku z jego przychodami” (wyrok WSA we Wrocławiu z 5 sierpnia 2011 r,. I SA/Wr 817/11). Oznacza to, że w świetle orzecznictwa oraz praktyki organów podatkowych podatnicy nabywający usługi o charakterze niematerialnym powinni zwrócić uwagę na prawidłowe ich udokumentowanie (tj. zgromadzenie dowodów, że zostały one faktycznie wykonane). O tym zagadnieniu pisaliśmy już na blogu.

Wydatki wyłączone z kosztów uzyskania przychodów

Od 1 stycznia 2018 r. obowiązuje art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym podatnicy wyłączają z kosztów uzyskania przychodów koszty:

• usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze;
• należności licencyjnych, nabycia praw autorskich i własności przemysłowej, know-how;
• przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach zobowiązań wynikających z pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze.

Co istotne, powyższe ograniczenie dotyczy tych wydatków, które poniesione zostały bezpośrednio lub pośrednio na rzecz:

• podmiotów powiązanych lub
• podmiotów mających siedzibę w tzw. rajach podatkowych.

Należy zauważyć, że omawiane ograniczenie dotyczy tylko tej części omawianych wydatków, w jakiej koszty te łącznie w roku podatkowym przekraczają 5% kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonych o przychody z tytułu odsetek nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszonych o wartość zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych i odsetek (jest to tzw. wskaźnik EBITDA). Limit ten znajdzie zastosowanie do kosztów z tytułu ww. opłat i należności, których suma przekracza w roku podatkowym kwotę 3 mln zł. Nielimitowane są zatem wydatki, które nie przekraczają łącznie w roku podatkowym 3 mln zł.

Powyższe zasady nie mają zastosowania m.in. do kosztów usług, opłat i należności, zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi, jak również do wydatków na usługi, opłaty i należności w zakresie, w jakim sposób ich kalkulacji objęty jest decyzją w sprawie uznania prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Należy zwrócić uwagę, że omawianym ograniczeniem objęte są usługi doradcze, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczenia o podobnym charakterze. Jak słusznie podkreśla się w orzecznictwie, pojęcie „świadczeń o podobnym charakterze” należy odnosić tylko do świadczeń wskazanych w przepisach; dyspozycją omawianych przepisów nie są objęte zatem wszelkie usługi o charakterze niematerialnym (por. wyrok WSA w Warszawie z 27 marca 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 1758/14 w odniesieniu do podobnego przepisu dotyczącego podatku u źródła).

Co ważne, ustawodawca wskazał, że kwota kosztów, nieodliczona w danym roku podatkowym na podstawie omawianych przepisów, podlega odliczeniu w kolejnych 5 latach podatkowych (oczywiście uwzględniając omawiane ograniczenie, tj. w ramach obowiązującego w danym roku limitu wynikającego z tych przepisów).