Pierwsze zasiedlenie w Trybunale Sprawiedliwości

Jak już pisaliśmy TUTAJ Trybunał Sprawiedliwości UE zajmuje się problemem zgodności polskiej ustawy o VAT z dyrektywą VAT w kontekście pierwszego zasiedlenia. Trybunał zbada, czy pojęcie pierwszego zasiedlenia nie zostało przez Polskę ukształtowane zbyt wąsko w stosunku do tego, czego wymaga dyrektywa.

Trybunał Sprawiedliwości bada sprawę na wniosek NSA, który postanowieniem z 23 lutego 2016 r. (I FSK 1573/14) zwrócił się do TS z pytaniem prejudycjalnym w tym zakresie w postępowaniu dotyczącym spółki Kozuba Premium Selection (w Trybunale sprawie nadano sygnaturę C-308/16).

Opinia Rzecznika Generalnego

4 lipca 2017 r. Rzecznik Generalny Manuel Campos Sánchez-Bordona w opinii wydanej w sprawie Kozuba Premium Selection stwierdził, że polska ustawa o VAT jest niezgodna z dyrektywą w zakresie rozumienia pojęcia pierwszego zasiedlenia.

Rzecznik podkreślił, że pierwszym zasiedleniem (w świetle dyrektywy VAT) jest już samo rozpoczęcie użytkowania budynku czy budowli (w tym także przez inwestora po ich wybudowaniu). Oznacza to, że dla pierwszego zasiedlenia (inaczej niż na gruncie polskiej ustawy o VAT) nie jest konieczne „dokonanie czynności podlegającej opodatkowaniu” (czyli np. sprzedaż, wynajęcie czy wydzierżawienie nieruchomości).

Należy spodziewać się, że Trybunał podzieli pogląd Rzecznika.

Skutki dla praktyki podatkowej

Zgodnie z aktualną praktyką organów podatkowych pierwszym zasiedleniem po wybudowaniu budynku czy budowli jest już samo ich zajęcie do używania. W tym zakresie praktyka ta odpowiada opinii Rzecznika Generalnego.

Trzeba jednak podkreślić, że już w odniesieniu do budynków wybudowanych, lecz ulepszonych organy podatkowe wyrażają dziś jednolicie pogląd, że do pierwszego zasiedlenia konieczne jest dokonanie czynności podlegającej opodatkowaniu (sprzedaż, wynajęcie, wydzierżawienie).

Zgodnie z opinią Rzecznika Generalnego samo rozpoczęcie użytkowania ulepszonego budynku skutkuje jego pierwszym zasiedleniem.

Przykład

Podatnik nabywa budynek na potrzeby własnej działalności i przeprowadza prace adaptacyjne i modernizacyjne (wydatki przekraczają 30% wartości początkowej). Następnie podatnik przenosi swoją siedzibę do zmodernizowanego budynku.

Po upływie kilku lat podatnik sprzedaje budynek. W świetle dotychczasowej praktyki podatkowej sprzedaż taka traktowana byłaby jako pierwsze zasiedlenie i podlegałaby opodatkowaniu VAT (w typowej sytuacji zastosowania nie znajdą także i inne zwolnienia – np. z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT).

Z drugiej strony w świetle opinii Rzecznika Generalnego sprzedaż taka podlegałaby zwolnieniu z VAT jako dokonana po upływie 2 lat od pierwszego zasiedlenia.

Takie rozbieżności mogą powodować stan dużej niepewności na rynku obrotu nieruchomościami.