Interpretacja ogólna rozszerza zakres podmiotów objętych okresem przejściowym

Od dzisiaj obowiązują nowe przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące szczególnych zasad raportowania do organów podatkowych ksiąg podatkowych i ewidencji VAT przez podatników prowadzących księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych. Rozwiązanie to – korzystne głównie dla fiskusa – nałożyło nowe obciążenia administracyjne na podatników. Z tego powodu w przepisach przewidziany został okres przejściowy (wyłączenie z obowiązku) dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Istnieje jednak duża grupa podatników, którzy prowadzą księgi przy użyciu programów komputerowych, lecz nie posiadają statutu przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej – sytuacją tej grupy zajął się Minister Finansów w wydanej 20 czerwca 2016 r. interpretacji ogólnej (nr PK4.8012.55.2016).

Jednolity Plik Kontrolny

Znowelizowane przepisy wprowadzają dwa nowe obowiązki. Po pierwsze, jest to obowiązek przekazywania na żądanie organów podatkowych ksiąg podatkowych i dowodów księgowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci elektronicznej. Żądanie takie może pojawić się w toku kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontrolnego, ale także w toku tzw. kontroli krzyżowej. Po drugie, w taki sam sposób podatnicy zobowiązani są do przekazywania ewidencji VAT – w tym przypadku niejako automatycznie, bez wezwania organu. Informacje przesyłane są w postaci tzw. Jednolitego Pliku Kontrolnego – jest to usystematyzowany zbiór danych w postaci elektronicznej w jednolitym standardzie narzuconym przez Ministra Finansów.

Okresy przejściowe

Z uwagi na konieczny proces dostosowania oprogramowania księgowego i procedur księgowych ustawodawca przewidział okres przejściowy dla niektórych podatników. Z okresu przejściowego mogą skorzystać mikro, mali i średni przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (fakultatywnie – mogą bowiem raportować w okresie przejściowym także na nowych zasadach). Okres przejściowy dla wszystkich tych grup w odniesieniu do obowiązku przekazywania ksiąg na żądanie organów obowiązuje do 30 czerwca 2018 r. Jeśli chodzi natomiast o obowiązek przekazywania ewidencji VAT, okres ten został zróżnicowany w zależności od statusu przedsiębiorcy:

• do 31 grudnia 2017 r. zwolnieni z obowiązku są mikroprzedsiębiorcy,
• do 31 grudnia 2016 r. zwolnieni z obowiązku są mali i średni przedsiębiorcy.

Jakie wątpliwości wyjaśnił Minister Finansów w interpretacji ogólnej

Wspomniane okresy przejściowe wprowadzone zostały w zamierzeniu dla mniejszych podatników. Użyte w przepisach kryterium wielkości przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej mogłoby jednak wyłączyć korzyści w odniesieniu do tych podatników, którzy w ogóle nie posiadają statusu przedsiębiorcy lub status ten jest co najmniej wątpliwy. Jest to dość duża grupa podatników – poczynając od wszelkiego rodzaju instytutów badawczych i szkół wyższych, na fundacjach i stowarzyszeniach kończąc. W interpretacji ogólnej Minister Finansów potwierdził, że dla podatników nieposiadających statutu przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej kryteria przewidziane dla MSP należy stosować odpowiednio. Słusznie Minister powołał się na konstytucyjną zasadę proporcjonalności, idąc tym razem na rękę licznej grupie podatników (w tym podatników VAT) niebędących przedsiębiorcami. To dobry przykład rozstrzygania wątpliwości przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika, można jedynie żałować że interpretacja ukazała się tak późno.