Sprzedajesz bądź kupujesz zorganizowaną część przedsiębiorstwa (ZCP)? Zachowaj czujność!

Udostępnij ten wpis:

 

Gdzie pojawia się problem?

Z problematyką zorganizowanej części przedsiębiorstwa spotykamy się w różnych sytuacjach. Dokonanie właściwej oceny, czy dany zespół składników majątkowych stanowi ZCP jest istotne np. przy sprzedaży, darowiźnie czy aporcie do spółki – z punktu widzenia wyłączenia takiej transakcji z VAT. Kwestia ta ma również znaczenie przy aporcie do spółki kapitałowej (wyłączenie bądź zwolnienie z opodatkowania w podatkach dochodowych, a także w pewnych przypadkach wyłączenie z opodatkowania PCC) oraz podziale przez wydzielenie (neutralność podatkowa oraz brak odpowiedzialności nabywcy za zaległości podatkowe zbywającego).

Transakcje zbycia ZCP – ryzyko dla zbywającego…

Błąd w ocenie, czy zbywany zespół składników majątkowych stanowi ZCP rodzi powstanie ryzyka podatkowego dla zbywającego. Uznanie przez organy podatkowe, że zbywający nieprawidłowo potraktował przedmiot transakcji jako ZCP, może prowadzić do zaległości podatkowych w VAT (sprzedaż, darowizna, czy aport zostaną wówczas potraktowane jako dostawa towarów czy świadczenie usług w odniesieniu do poszczególnych składników majątkowych wchodzących w skład domniemanego ZCP), PCC oraz podatku dochodowym (opodatkowanie udziałów czy akcji otrzymanych w zamian za aport). Może również doprowadzić do opodatkowania czynności restrukturyzacyjnych.

…oraz nabywcy

Z drugiej strony błędne uznanie, że doszło do nabycia składników majątkowych niestanowiących ZCP (czyli przypadek, gdy organ podatkowy twierdzi, że przedmiotem transakcji była zorganizowana część przedsiębiorstwa) rodzi ryzyko dla nabywcy w VAT, który utraci prawo do odliczenia podatku naliczonego (co może skutkować powstaniem zaległości podatkowej). W odwrotnej z kolei sytuacji (błędne uznanie, że przenoszony majątek stanowi ZCP) może dojść do powstania zaległości w podatku dochodowym w odniesieniu do podziałów spółek oraz odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki dzielonej.

Czym jest zorganizowana część przedsiębiorstwa?

Zorganizowana część przedsiębiorstwa została zdefiniowana w przepisach ustaw o podatkach dochodowych oraz w ustawie o VAT. Jest nią zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań), który jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym już przedsiębiorstwie oraz jest przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych i mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Na gruncie tych przepisów konieczne jest zatem, aby zespół składników majątkowych był wyodrębniony:

  • organizacyjnie (funkcjonował w strukturze przedsiębiorstwa jako wydzielony dział, departament, biuro itp., najlepiej, choć nie jest to obowiązkowe, aby wydzielenie miało charakter sformalizowany);
  • finansowo (możliwość przypisania do ZCP pasywów i aktywów, kosztów i przychodów, należności i zobowiązań) oraz
  • funkcjonalnie (powinien realizować określone zadania gospodarcze; powinien cechować się pewną samodzielnością w zakresie funkcjonowania w obrocie gospodarczym)

Co istotne, aby przenoszony zespół składników majątkowych mógł być uznany za ZCP, powinien funkcjonować jako zorganizowana część przedsiębiorstwa już w dotychczasowym przedsiębiorstwie (a zatem powinien być wydzielony jeszcze przed zbyciem!).

Warto przy tym zauważyć, że orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, które ukształtowało się na gruncie VAT akcentuje funkcjonalny element wydzielenia ZCP (pozostawiając nieco na boku problematykę wydzielenia finansowego czy organizacyjnego).

Trybunał zwraca uwagę, że wyłączenie z opodatkowania VAT zbycia części majątku dotyczy zbycia niezależnej części przedsiębiorstwa, która łącznie stanowi przedsiębiorstwo lub taką jego część, która jest zdolna do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej (tak TSUE w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01 w sprawie Zita Modes SARL oraz w wyroku z 10 listopada 2011 w sprawie C-444/10 Schriever).

Może wniosek o interpretację?

Z uwagi na ocenny charakter przesłanek uznania danego zespołu składników majątku za ZCP warto wystąpić w tym zakresie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, która potwierdzałaby podejście podatnika.

W ostatnim czasie obserwuje się jednak niepokojącą praktykę kwestionowania tego rodzaju interpretacji przez organy podatkowe. Dzieje się tak wówczas, gdy opis zdarzenia przyszłego, przedstawiony we wniosku (głównie w zakresie wyliczenia, co jest przedmiotem planowanej transakcji) nie odpowiada w 100% rzeczywiście przeprowadzonej czynności prawnej.

Innymi słowy, jeśli podatnik wskaże we wniosku, że przedmiotem zbycia mają być składniki majątkowe A, B i C, ale w rzeczywistości dojdzie do zbycia jeszcze składnika D, to organ podatkowy może zakwestionować interpretację wydaną dla podatnika w tym zakresie.

Pisaliśmy o tym problemie TUTAJ. W tym miejscu ponownie zwracamy uwagę, że zakwestionowanie mocy ochronnej interpretacji jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy różnice pomiędzy opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) we wniosku o wydanie interpretacji a rzeczywiście przeprowadzoną transakcją mają znaczenie prawne (są istotne z punktu widzenia oceny prawnej) – tj. gdyby organ podatkowy wiedział, że stan faktyczny wygląda inaczej, to mógłby wydać interpretację o odmiennej treści.

Potrzebujesz wsparcia podatkowego lub prawnego?

Wypełnij niezobowiązująco poniższy formularz,
a nasz konsultant skontaktuje się z Tobą.

Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x